Бо арзи эҳтиром в ифтихору садоқатмандӣ аз сиёсати хирадмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мутарам Эмомалӣ Раҳмон ва бо дарки масъулият и броз менамоем, ки маҳз тавассути иқдомҳои пайгиронаи Роҳбарияти олии мамлакат дар ҳаёти сиесӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии ҷомеа пайваста тағйиротҳои назарраси мусбӣ Сурат гифта, мардуми тоик ба дастовардҳой бузург ноил гардида, ба сӯи музаффариятҳой нав ба нав устуворона қадам мениҳад.
Соли сипаруда мардуми сарбаланди куҳанбунёду тамаддунсози тоик бо вуҷуди мураккабшавии бесобиқаи вазъи ҷаҳони муосир ва таъсири омилҳой манфии он дар минтақа для роҳбарии бевоситаи Пешвои маҳбуби халқ аҳлона, соди қона ва якҷоя фаъолият намуда, кишвари худро ободу зебо сохта, шароити зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаро муҳайё ва брӯи Ватани азизи худ – Тоҷикистони соҳибистиқлолро дар арсаи байналмилалӣ бал и бардоштанд.
Если вы хотите, чтобы фарс ифодагари рухили миллат, хотираи таърихии халқ, в конце концов, это может быть полезно для вас, если вы хотите, чтобы ваши деньги были очень хорошими, а другие арзиши беназиру никогда не будут иметь успеха.
В 2023 году в райдодҳои дигари хотирмони худ дар саҳифаҳои таърихи навини давлати соҳибистиқлоли тоҷик нақши махсуси худро мемонад. Ноль маҳз бо самомияту садоқат ва қатъияту устувории Пешвои миллат арзишҳой волои фархангу тамаддуни бою қадимаи миллати тоҷик ба ҷаҳониён ба таври шойста муаррифе гардида, танҳо дар соли равон дар идомаи мантиқии таббусҳо и созандаи Президенти мамлакат 15 ёдгорий таърихиву фарҳангии тоҷикон ба Феҳристи фарҳанги моды ва ғайримоддии ЮНЕСКО ворид Карда Шуд, ки боиси дар ҷомеаи башарӣ эътибори лучший пайдо кардани фарҳанги бостонии миллати тоҷик гардид.
Бояд тазаккур дод, ки аз рӯи муқаррароти қисми 3 модаи 55 Конституции и Ҷумҳурии Токикистон ҳамасола Президенти мамлакат дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон бо паёми худ дар бораи самтҳой асосии с иёсати дохилӣ в хориҷии ҷумҳурӣ баромад менамоянд.
Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Токикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ, ки Санаи 28 декабря соли 2023 ироа гардид, ҳамчун ҳуҷҷати мукаммали сиесии илмӣ ва там амалии фарогиригоми паҳ луҳои ҳаётан муҳими кишвар дар роҳи расидан ба арзишҳой волои инсониву миллии соҳибистиқлолии давлатамон арзёбӣ кардан мумкин ас. Ноль боло бурдани сатҳи некуаҳволии мардум, ҳалли мушкилоти мавҷуда, фароҳам овардани шароити мусоиди корӣ ва расидан ба зиндаги шоиста меҳвари усулии Паёмро ташкил дод.
Да, баробари, если вы хотите получить милые зикр карты, они дают вам возможность получить ноилшудаи кишвар натиҷаи қонунҳой таҳия в қабулкардаи парламенти мамлакат, фаъолияти меҳварии ҳокимияти суде ва мақомоти ҳифзи ҳуқу қ бобати таъмини волоияти қонун мебошад.
Ҳамчунин таъкид гардид, ки дарраванди бунёди ҷомеаи пешрафта ва адолатпарвар масъалаи ташаккули маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон нақши калидорад.
Дар робита ба, Даврони соҳибистиқлолии кишвар барои таълим ва тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандони Ҷумҳурии Токикистон из Барнома қабул ва татбиқ гардида, барномаи сеюми таълим в тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2020-2030 қабул ва Нақшаи чорабиниҳо оид ба татбиқи «Барномаи таълим ва тарбияи ҳуқуқии шаҳвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон» барои солҳои 2020-2025 тасдиқ ва мавриди амал қарор дорад.
Фаъолиятисам боари рукинҳой давлате, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар вазорату идораҳо дар в самом боис гардид, ки сатҳи ҳуқуқвайронкуниҳо тамоюли пастшавӣ дорад.
Судяҳо ва кормандони дастгоҳи судҳои иқтисодӣ по барои татбиқи Барнома ва амалишавии Нашаи хорабиниҳои зикршуда саҳмгузор будет, солидный 2023 барой и бардоштани маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон, ба аҳолӣ фаҳмонида ни меъёрҳои қонунҳои амалкунанда в пешгирии қонунвайронкуниҳо тариқи телевидение в радиои марказию маҳаллӣ, дар вохӯриву мулоқотҳо бо аҳолӣ, ҷамъ 1 426 маротиба баромадҳо карда, дар рӯзномаву маҷалла ва сомонаҳо 469 мақолаҳой илмиву оммавӣ чоп кардаанд.
Ҳамчунин 4 мурофьяҳои таълимии судӣ оид ба баррасии парвандаҳо тавассути телевидения марказию маҳаллӣ дар барномаи «Мурофия» ба намоиш гузошта шуда, дар барномаи маърифати «Ҳуқуқи Шумо» — и телепередачи Ҷаҳоннамо, ки ҳар ҳафта рӯзи чаҳоршанбе доир ва манзури бинанда мегардад, 28 лет баромад карда шудаст, ки барои таълиму тарбияи дурусти шаҳрвандон, то андозае пешгире намудани қонунвайронкуниҳо, эҳтиром ба қонун ва ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳванд оид мусат менамояд.
Ҳамзамон Президенти мамлакат дар паёми навбатии худ дастур доданд, ки тамоми сохтору мақомоти давлате, аз ҷумла мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бояд ҳамаи захираву имкониятҳоро ҷиҳати иҷрои рисолати касбӣ в вазифаҳои хизматӣ барои соли 2024, ки сиюмин солгарди қабули Конституцияи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мегардад, доир ба таъмини волоияти қонун, риоя, эҳтиром ва ҳифз намудани ҳуқуқу манфиатҳои қонунии инсон ва шаҳванд, тартибу интизом ва ба ин васила ба амалбарории адолати судӣ сафарбар намоянд.
Ноль конституций Токикистони соҳибистиқлол, ки заминаи эъмори давно должны были мустақили милли ва пешравии тамои ҷанбаҳой ҳаёти мардуми кишварро фароҳам овардааст, как аз дановардҳой муҳимтарини халқи тоҷик ба ҳисоб меравад.
Амале намудани меъёрҳой Конституция ба мокон дод, ки пояҳои устувори ҷомеа ва давлатро созмон диҳем, сулҳу ороме, суботи сиесӣ ва ваҳдати миллиро таҳким им бахшем, рушди устувори и кишварамонро таъмин намоем, бар ои ҳар як шаҳванди мамлакат шароити зиндаги арзанда ва инкишофи озодонаро муҳайё созем.
Бинобар в, пешниҳод намуданд, в 2024 году будет ифтихори в Санаи Бисёр муҳимми таърихӣ «Соли маърифати ҳуқуқӣ» эълон карда шавад.
Бо мақсади иҷрои дастуру супоришҳое, ки аз паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон «Дар бораи самтҳои асосии сиесати дохилӣ в хориҷии ҷумҳурӣ» бармеоянд, фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон № 668 от 30 декабря соль 2023, қабул гардид, ки мувофиқи он Соли 2024 «Соли маърифати ҳуқуқӣ» эълон карда шуд.
Ҳамчунин тибқи банди 2 фармони мазкур Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадор карда шуд, ки ҷиҳати иҷрои фармони мазкур дар муҳлати як моҳ нақшаи чорабиниҳоро таҳия ва барои тасдиқ пешниҳод намояд.
Дар ҷомеае, ки маърифати ҳуқуқиаш в прошлом, қонун риоя намегардад, эҳтироми ҳуқуқи якдигар ба ҷо намеояд ва ҳифзи ҳуқуқу озодиҳой инсону шаҳрд ғайриимкон буда, иқтисо диёт ва иҷтимоиёти давлат ба таври дахлдор рушд намекунад.
Қабули фармони болозикри Президенти мамлкат саривақтӣ ва ба манфиати миллату давлат буда, идомаи мантиқии тадбирҳои андешидаи Роҳбарияти олии мамлкат бобати баланд бардоштани сати маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон буда, дар тарғиби арзиш ҳои демократӣ, мустаҳкам, намудани институты ҳуқуқи инсон, муносибати эҳтиромона бо он, тамил додани санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ , қабул гардидани қонунҳои ҳамқадами ислоҳоти сиесӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ, тарбияи шаҳвандон дар руҳияи эҳтиром нисбат ба ватан, миллат ва таъмин намудани волоияти қонун, таккул додани низ оми утувори рафтори ҳуқуқӣ, остинопазирӣ нисбат ба ҳама гуна ҳуқуқвайронкунӣ ва стопзир будани масъулияти ҳуқуқӣ, ҳамоҳангсозии фаъолияты тамои субъектов тарғиб ва ташвиқи ҳуқуқӣ, ташкил намудани механизмы самараноки ҳамкории давлат ва ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ дар самти маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон мусоидат менамояд.
Бо мақсади амалигардонии ҳадафҳои фармони зикршуда анҷом додани тадбирҳои зарурӣ оид ба арзиши олӣ будани инсон, ҳуқуқ ва озодиҳой ӯро, эҳтиром в риояи Конституцияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонун ҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар, баланд бардоштани ҳисси ватандӯстӣ, тақвияти рағбати шаҳрвандон ба донишҳои соҳаи ҳуқуқ, васеъ намудани дать расии шаҳвандон ба иттилооти ҳуқуқӣ, иштироки фаъолонаи шаҳвандон дар фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ васт гардидани сатҳи ҳуқуқвайронкунӣ зарур мебошад, ки доир баша таъмини он на чресорабини ҳой дахлдор таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад.
Иҷрои Нақшаи чорабиниҳои амалисозии татбиқи фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба Соли маърифати ҳуқуқӣ Элон Шудани солид 2024, ба тамоми кормандони рукнҳои ҳокимияти давлате, взорату идораҳо, корхонаю муссиса ва ташкилотҳо новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ҳатмӣ мебошад.
Ноль маърифатов ҳуқуқӣ-маҷмӯи қоидаҳои умумии дает, ҷаҳонбинӣ, дониш, рафтор ва муносибати ҳуқуқӣ, гуфтор, пиндор, муносибат в дигар арзишҳой инсонии шахс бобати дар амал дест доштани ва тан, миллат ва иҷрои қарзи шаҳвандӣ, риояи меъёру принсипҳои ахлоқию ҳуқуқӣ, муқаррароти Конституция ва қонунҳо, эътирофу эҳтироми ҳуқуқи шахси дигар ва халалдор накардани ҳуқуқу манфиатҳои шахсони сеюм, худдор аз ҳуқуқвайронкуниҳо, мусоидат барои пегирии содиршавии ҳуқувайронкун ӣ, подумал бо ин васила таъмини зиндагии шойста барои худ ва дигарон мебошад.
В мафҳуме бармеояд, ки маърифати ҳуқуқӣ аз чунин не усугубляет ситуацию:
– маданияти ҳуқуқӣ;
– ҷаҳонбинии ҳуқуқӣ;
– дониши ҳуқуқӣ;
– рафтори ҳуқуқӣ;
– гуфтори ҳуқуқӣ;
– пиндори ҳуқуқӣ.
Баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии шахс боиси ба дать омадани дастовардхо ба манфиати давлат, миллат ва ҷомеа мегардад:
— риоя ва таъмини ҳуқуқу озодиҳой инсон ва шаҳванд;
— ҳимояи манфиати давлат, корхона, муссиса в ташкилот;
– таъмини волоияти қонун;
– пешгирии содиршавии ҳуқуқвайронкуниҳо;
– коҳиш ёфтани сатҳи ҷинояткорӣ, аз ҷумла терроризм, экстремизм, ҳуқуқвайронкуниҳои хусусияти коррупционидости, гардиши ғайриқонунии маводи нашъадор, андоз, гумрук ва дигар зуҳуроти номатлуб;
– ғани гардидани буҷети давлатӣ;
– беҳтар гардидани шароити зиндаги арзанда ва инкишофи озодона барои халқ;
– амалишавии ҳадафҳои стратегии давлату ҳукумати мамлакат;
– беҳтар шудани шароити иҷтимоии аҳолӣ;
– таъмини адолати судӣ;
– боло рафтани сатҳи эътимоднокии мардум ба сохторҳой давлате ва шахсони мансабдор;
Мавҷуд набудани унусрҳои таркибии маърифати ҳуқуқии шахс боиси ба вуҷуд омадани зуҳуроти номатлуб ва оқибатҳой манфӣ мегардад. Аз ҷумла:
• Вайроншавии оила:
• зӯровари дар оила;
• хурофотпарастӣ (экстремизм);
• халалдор гардидани манфиати шахсият, ҷамъият ва давлат;
• гаравидани ҷавонон ва шахсони дигар ба гуруҳҳой ифротӣ;
• мусоидат ба ҳуқуқвайронкуниҳо, аз ҷумла хусусияти коррупционидошта;
• таъмини нагардидани адолати судӣ;
• вайрон гардидани адолати иҷтимоӣ;
Во время игры в бардоштани маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон ваунсурҳой он андешидани тадбирҳо в гузаронидани хорабиниҳои зерин мувофиқи мақсад, ба манфиати давлату миллат ва ҷомеа мебошад:
– Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи маърифати ҳуқуқии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон» таҳия ва қабул карда шавад.
– ҳар як оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Конституциии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда шавад;
– ҳамаи санадҳой меъёрии ҳуқуқӣ бо тағйиру иловаҳои охирон бо усули технологии муосир ва таботи рақамикунонии ҷомеа, инчунин фаҳмонидани роҳу усулҳои даетрасӣ ва истифода от он ройгон роҳандозе карда шавад ;
– тарғибу ташвиқ бобати содда ва оммафаҳм фаҳмонидани меъёрҳой қонунҳой амалкунанда бо ҷалби олимони соҳа ва шахсони салоҳиятдор ҷоннок карда шавад;
– байни аҳолӣ, ки таҳсилоти олӣ ва миёнаи махсуси касбии ҳуқуқӣ надоранд, озмуни беҳтарин донандаи Конституциии Ҷумҳурии Тоҷикистон, кодексои оила, меҳнат, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Д ар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Токикистон” в “Дар бораи масъулияти падру модар дар таълиму тарбияи фарзанд» гузаронида шавад;
– барои баланд бардоштани оддитарин донишҳой ҳуқуқӣ омӯзиши семинаре в тренингҳо баргузор карда шавад.
Дар амалӣ гардидани Соли маърифати ҳуқуқӣ судяҳо ва кормандони дастгоҳи судҳои иқтисодӣ фаъолона иштирок нам, барои баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии шаҳвандон, ба аҳолӣ фаҳмонидани қонун ҳои амалкунанда ва пешгирии қонунвайронкуниҳо тариқи телевидение в радиои марказию маҳаллӣ, дар вохӯриву мулоқотҳо бо аҳолӣ баромадҳо карда, дар рӯзномаву маҷалла ва сомонаҳо мақолаҳой илмиву оммавӣ чоп менамоем.
Асрорзода Зуҳуриддин, сардори раёсати ташкили кори судҳо, ҷамъбасти амалияи судӣ в баррасии муроҷиатҳои Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷстоники
(Бознашр аз сомонаи расмии Суди Олии иқтисодии ҶТ)
